„Ratunku, moje dziecko nie chce uczyć się czytać!” – często takie skargi pojawiają się na internetowych grupach dla rodziców. Jak pomóc w takiej sytuacji? Po pierwsze nie panikuj, ale wciel się w rolę detektywa i poszukaj przyczyny. W tym artykule podpowiemy Ci kilka tropów. Przedstawimy też pomysły na kreatywne czytelnicze aktywności.
Dlaczego dziecko nie chce czytać?
Przyczyn może być wiele: od tych najbardziej niepozornych do poważniejszych np. związanych z kwestiami zdrowotnymi. Jeżeli dziecko w wieku przedszkolnym nie może nauczyć się czytać mimo prób zachęcania na różne sposoby, czasem warto odpuścić. Anna Buchner apeluje: „Dziecko nie należy siłą popychać do czytania. Należy dać mu spokój i kontynuować głośne czytanie dla jego przyjemności”.
Co zrobić, jeśli dziecko nie chce czytać, a chodzi już do szkoły? Wówczas po pierwsze sprawdź przyczyny rozwojowe i zdrowotne: wyklucz lub potwierdź zaburzenia widzenia u okulisty, umów wizytę w poradni psychologiczno-pedagogicznej. Gdy nie znajdziesz tego typu trudności, szukaj dalej.
Bardzo często książki wydają się dla dzieci po prostu nudne i męczące. Co więcej, czytaniu nie sprzyja sytuacja szkolna: niewygodna postawa, złe oświetlenie oraz stres przed głośnym czytaniem w grupie rówieśniczej. To wszystko sprawia, że czytanie kojarzy się źle, a dziecko chce za wszelką cenę uniknąć tej aktywności.
Przyczyny mogą też leżeć w tym, że dziecko spędza zbyt dużo czasu przy prostszych rozrywkach np. gry, bajki, surfowanie po internecie. Anna Buchner zachęca, by zrobić sobie rodzicielski rachunek sumienia. A na koniec pozwolić dziecku na nudę, która czasem jest dobrym bodźcem do sięgnięcia po książkę.
Przeczytaj również: Co zrobić, gdy dziecko nie chce chodzić do szkoły?
Co możesz zrobić, kiedy dziecko nie chce czytać?
Tropy związane z rozwiązaniem zagadki pt. „dlaczego dziecko nie chce czytać” już masz, czas rozwiązać niektóre problemy. Oto nasze podpowiedzi, inspiracje i pomysły.
1. Wykaż się empatią – motywuj i dawaj przykład
Dzieci dorastają w różnym tempie, a próby przyspieszania tego procesu nie przyniosą pozytywnych efektów. Jeśli na książeczki jest jeszcze za wcześnie, próbujcie innych metod – sylabowego domino, zgadywanek lub ćwiczeń, które poprawią koncentrację. Nie okazuj zniecierpliwienia, nawet jeśli maluch popełnia błędy. Bądź najlepszym wzorem do naśladowania – zastanów się, jak często dziecko widuje Cię z książką? Może dlatego trudno mu uwierzyć, kiedy mówisz, że czytanie jest ważne.
2. Niech książki będą inspiracją do rozmów
Być może dziecko obawia się wyśmiania, a może po prostu nie rozumie przeczytanego tekstu? Na początek przyda się rozmowa. Wybieraj książki, które będą pretekstem do podjęcia różnych tematów. Pamiętaj też, że czytanie ze zrozumieniem może być problemem na początkowym etapie nauki.
3. Połącz czytanie z podróżowaniem
Wybierzcie się w małe i duże podróże nawiązujące do lektury. Pokaż dziecku nowe światy, jakie otwierają się przed nim, dzięki lekturom. Pamiętaj, żeby dobierać książki odpowiednio – zarówno do rozwoju, jak i zainteresowań malucha. Zmuszanie do czytania zwartego tekstu na nieciekawy dla dziecka temat nie skończy się dobrze. Jeśli nie wiesz, jak dobrać książkę do wieku i możliwości dziecka, przyjrzyj się serii „Czytam sobie”. Została podzielona na 3 poziomy, które odpowiadają etapom nauki czytania.
4. Spraw, by czytanie kojarzyło się z przyjemnością
Dziecko nie chce uczyć się czytać? Może to kwestia niedostosowanej przestrzeni do tej aktywności? Stwórzcie wspólnie miejsce dla małego czytelnika – wygodne, jasne (przyda się lampka z ciepłym światłem) i z ciekawymi książkami w podręcznej biblioteczce. Pokaż mu też interesujący kącik w szkolnej czytelni, miejskiej bibliotece lub wyjątkowej księgarni.
5. Daj dziecku możliwość wyboru
Pozwól dziecku podejmować decyzje o wyborze książek. Nie zmuszaj jednak do samodzielnego czytania, jeśli jeszcze nie jest gotowe. Razem oswajajcie ten proces, korzystając z ciekawych książek z czytelnymi literami i interesującymi ilustracjami. Niech będą też dopasowane do zainteresowań dziecka.
Więcej wskazówek znajdziesz w artykule: Problemy z nauką czytania u dzieci – przyczyny i porady
Przełam niechęć właściwie dobranymi książkami
Tak jak już podkreślaliśmy: najlepszym sposobem, aby zachęcić dziecko do czytania, jest dobranie odpowiednich książek zgodnie z poziomem umiejętności i zainteresowaniami. Świetną pomocą w tym zadaniu będzie seria do nauki czytania „Czytam sobie”. Jeśli dziecko nie chce czytać książek, spróbujcie razem przejrzeć różne propozycje dostosowane poziomami dla różnych czytelników – oznaczenia na okładce pomogą wam dobrać właściwą pozycję.
Na początkowym etapie przygody z czytaniem, wypróbujcie książki z poziomu pierwszego. Jak wybrać odpowiedni tytuł? Oto 3 tropy.
1. Ekologia w modzie
Twoje dziecko z zaciekawieniem przygląda się ochronie przyrody? Podsuń mu do samodzielnej lektury dwie książeczki: „Smog w centrum miasta” oraz „Awantura w śmietniku”. Niezwykłe ilustracje i duże litery zaciekawią początkującego czytelnika. Natomiast wyjaśnienie znanych zjawisk, takich jak smog czy recykling, w humorystyczny sposób, sprawi, że z łatwością je zrozumie.
2. Czytaj w serii
Dlaczego dzieci uwielbiają serie? Ponieważ zaprzyjaźniają się z głównymi bohaterami i chcą śledzić ich dalsze losy. Początkującym czytelniczkom zaproponuj książkę „Marta i skarby”, która jest kontynuacją opowieści o pomysłowej dziewczynce. Chłopcy docenią za to przygody psotnego Franka, których dalsza część zawarta jest w książce „Franek i miotła motorowa”.
3. Od czytania do zabawy tylko jeden krok
Twoje dziecko nie chce czytać? Pokaż mu, że książki mogą być źródłem znakomitych pomysłów na zabawę. Po lekturze „Rycerki Rozalki” wyobraźcie sobie, że również w Waszym domu grasuje smok. Wymyślcie 5 sposobów, by go pokonać, nie używając przemocy. Zainspirujcie się pomysłami tytułowej Rozalki.
Pomysł na dodatkową aktywność: Dzieci uwielbiają bawić się w pocztę! Niech pretekstem do takiej zabawy będzie samodzielna lektura książki „Koperta z kotem”. Zainspirujcie się kartkami pocztowymi głównego bohatera Jacka i wykonajcie podobne. Następnie zaadresujcie je (według wskazówek z książki) i wyślijcie do rodziny lub przyjaciół.
Jak zachęcić dziecko do czytania? Pokaż swoje zainteresowanie książkami, rozmawiajcie o nich, odwiedzajcie księgarnie i biblioteki. Jednak, jeśli mimo różnych prób niechęć do czytania u dziecka nie maleje, odpuść na jakiś czas. Spróbujcie na razie ćwiczyć koncentrację, czytać na głos, a na kolejne wyzwania z pewnością przyjdzie jeszcze pora.
Źródła:
Independent Reading in Preschool: More than Just words
A. Buchner, Poradnik dla rodziców. Od pierwszej litery do pierwszego słowa
