Maciej Frasunkiewicz, psycholog z Uniwersytetu SWPS, podkreśla, że wakacje są „czasem odpoczynku, ale też czasem nowych doświadczeń”. To od nas rodziców zależy, czy „popchniemy” dzieci do odkrywania nowego i pokażemy im, jak lepiej zapamiętywać, np. buszując w naturze. Przeczytaj artykuł i sprawdź nasze pomysły na wakacyjne aktywności na bazie książek z serii „Czytam sobie” wydawnictwa HarperCollins.
Nauka jako zabawa i ekscytująca przygoda
Choć w wakacje dzieci powinny przede wszystkim odpocząć od natłoku zajęć, to pamiętaj, że ten swobodny czas można wykorzystać w kreatywny sposób: utrwalając zdobytą wiedzę, odkrywając nowe dziedziny i ucząc się, jak lepiej zapamiętywać.
Psycholog Maciej Frasunkiewicz tak to tłumaczy: „[…] czas swobody może być właśnie okazją do eksplorowania swoich zainteresowań, wzmacniania kreatywności, popełniania błędów (tak, to element edukacji i wychowania) oraz analizy i syntezy powyższych. Tu rola rodzica jest ogromna – od nas zależy, czy i jak wzbudzimy takie chęci i popchniemy naszych wychowanków do zrobienia czegoś nowego, co zdecydowanie powinno wpłynąć na znacznie więcej, niż tylko ciekawe wspomnienia. […] Zachęcajmy nasze dzieci (tudzież młodzież) do spędzania czasu na uczeniu się nowych rzeczy, których jeszcze nie znały”.
W wakacje pokaż więc dziecku, jak łatwo się uczyć i zapamiętywać poprzez zabawę, podróże i codzienne aktywności. Dzięki temu zobaczy, że nauka może być ekscytująca i nie polega wyłącznie na siedzeniu z nosem w podręcznikach!
Jak zapamiętywać bez wysiłku, czyli 5 pomysłów na kontekstowe aktywności
Do utrwalania wiedzy i nauki tego, jak skutecznie zapamiętywać, wystarczy otoczenie oraz kontekstowe przypominanie wiadomości. Oto 5 pomysłów na aktywności, które ugruntują i rozwiną wiedzę z różnych szkolnych dziedzin: od matematyki po przedsiębiorczość.
1. Sensoryka i matematyka nad wodą
Czy wiesz, że wakacyjny czas spędzony nad wodą też jest twórczy? Zabawa wodą, piaskiem i kamieniami może być źródłem wrażeń zmysłowych oraz ćwiczyć koncentrację i koordynację ruchową. To jednak nie wszystko. Dzięki zabawie tymi naturalnymi materiałami dziecko zdobywa wiedzę o stanie skupienia, kształtach, wadze i objętości oraz zaczyna rozumieć związki przyczynowo-skutkowe. To bardzo istotne na etapie edukacji matematycznej w klasach 1–3.
2. Las uczy nas…przyrody!
Jak nauczyć się zapamiętywać nazwy roślin, ptaków i zwierząt? Przede wszystkim w praktyce! Dlatego w wakacje regularnie odwiedzajcie lasy, łąki oraz parki narodowe. Wiedzę z zakresu przyrody utrwalicie, nazywając zaobserwowaną w tych miejscach florę i faunę.
Pomysł na dodatkową aktywność: Dzieciom, które mają słabość do technologii, zaproponuj lekturę książki „Złota rybka”. Dzięki niej zobaczą, ile ich omija, gdy tracą kontakt z rzeczywistością, naturą i rówieśnikami.
3. Plastyka i zapamiętywanie
Czy Twoje dziecko zna technikę kolażu? Jeśli nie, podsuń mu książkę Wakacje Adelki, w której tytułowa bohaterka wykonuje tego typu pracę plastyczną. Następnie wspólnie przygotujcie wakacyjny harmonogram w formie kolażu. Ta technika plastyczna to dobry sposób, by nauczyć się, jak lepiej zapamiętywać, tworząc graficzne notatki.
4. Zajęcia praktyczno-techniczne w plenerze
Rozwój technologii cyfrowej wpływa na to, że dzieci coraz gorzej radzą sobie z praktycznymi umiejętnościami, takimi jak majsterkowanie czy gotowanie. Wakacje to doskonały czas, by wykształcić i rozwinąć te kompetencje.
Pomysł na dodatkową aktywność: Zachęć dziecko, by w trakcie wakacji podjęło się dwóch praktyczno-technicznych wyzwań. Po pierwsze, zbudujcie szałas, jak Hania i Artur – bohaterowie książki „Pułapka na ktosia”. Po drugie wykonajcie tratwę. Niech inspiracją do jej budowy będzie książka „Wyprawa Kon-Tiki” opowiadająca o podróży pewnego naukowca, który przebył aż 5000 mil na tratwie, by obalić pewną teorię.
5. Przedsiębiorczość obok domu
Chcesz, by Twoje dziecko było bardziej zaradne i operatywne? Zorganizujcie przydomowy sklepik z lemoniadą bądź stoisko z wyprzedażą używanych książek i zabawek. Jak to zrobić profesjonalnie? Wszystko wyjaśnią krok po kroku Ela, Hela i Mela, czyli bohaterki książki z serii Czytam sobie pt. „Otwieramy sklepik”. W formie ekscytującej zabawy Twoje dziecko będzie ćwiczyło zapamiętywanie oraz nieświadomie utrwalało wiedzę z zakresu działań matematycznych, takich jak dodawanie, odejmowanie i mnożenie.
Jak łatwo się uczyć i zapamiętywać w wakacje?
Jim Trelease w książce „Czytanie na głos, które rozwija dzieci i buduje relacje” zwraca uwagę na to, że na letnie rozluźnienie w edukacji najlepszym remedium jest czytanie książek. Przytacza badania Jimmy’ego Kima, z których wynika, że: „[…] przeczytanie 4-6 książek latem wystarczyło, żeby załagodzić efekty letniego spadku umiejętności czytania”.
Warto też pamiętać o dzieciach, które kończą przedszkole i po wakacjach rozpoczynają pierwszą klasę. Dla nich czytanie na głos i próby samodzielnego czytania powinny trwać również w wakacje.
Dlaczego? Odpowiedź jest prosta: bo rozwijają słownictwo. A Jim Trelease dopowiada: „Umiejętnością przedszkolną ważniejszą niż wszystkie inne i będącą głównym wyznacznikiem sukcesu lub porażki w szkole jest zasób słownictwa dziecka w momencie rozpoczęcia nauki”.
Pomysł na dodatkową aktywność: Aby lepiej zapamiętywać czytaną treść, podsuwaj dziecku tematyczne lektury związane zarówno z ich zainteresowaniami, jak i planowanymi wakacyjnymi wycieczkami. Wiele z tego typu książek znajdziecie w serii „Czytam sobie”.
Oto kilka przykładów:
- Jeśli wybieracie się do akwarium, fokarium lub zoo, zachęć dziecko do przeczytania książki „Figle w fokarium”.
- Wyruszacie na zachód Europy i na trasie waszych wakacyjnych wycieczek znajdują się Niemcy? Nieco starszym dzieciom podsuń książkę Rafała Witka „Mur. O historii powojennego Berlina”.
- Chcesz pokazać dziecku dom urodzenia Fryderyka Chopina w Żelazowej Woli? Przed tą wyprawą poznajcie życiorys kompozytora dzięki opowieści pt. „Zagraj to, Fryderyku!”.
- Jeśli celem waszych wakacyjnych wojaży jest Portugalia, zaproponuj dziecku książkę z poziomu 1 serii Czytam sobie „Tramwaj numer 28„.
Zadbaj też o to, by podczas wakacji Twoje dziecko miało dostęp do różnorodnych książek. Można to zrobić na wile sposobów! Regularnie odwiedzajcie bibliotekę, „polujcie” na ciekawe tytuły podczas wakacyjnych kiermaszów książki i szukajcie unikatowych księgarń w miastach, do których podróżujecie.
Plan na tegoroczne wakacje jest prosty! Pokazać dziecku, jak uczyć się i lepiej zapamiętywać kontekstowo, bez wysiłku, poprzez zabawę oraz „popychać” je do próbowania nowych aktywności. Przy okazji, jak zachęca psycholog Maciej Frasunkiewicz, warto to zastosować te wskazówki również w stosunku do siebie. Wszak powinniśmy uczyć się i eksplorować przez całe życie.
Źródła:
J. Trelease, Czytanie na głos, które rozwija dzieci i buduje relacje, s.119-124
M. Frasunkiewicz, Wakacje – czas na czas z dzieckiem
Folder edukacyjny pt. Zabawa w edukacji