Twoja pociecha nauczyła się już samodzielnie czytać i zdawałoby się, że będzie teraz sięgać po książkę za książką, ale jest zupełnie inaczej? Wybiera audiobook dla dzieci lub prosi Cię o czytanie na głos? Nie martw się tą sytuacją! W artykule podpowiadamy, co zrobić, by samodzielne czytanie było na pierwszym miejscu.
Kiedy audiobook dla dzieci może być dobrą alternatywą dla książki?
Książka czy audiobook? Wbrew pozorom mamy na to prostą odpowiedź. Udziela jej Jim Trelease, amerykański pedagog i promotor głośnego czytania, który twierdzi, że dobrze jest włączyć audiobooki w plan dojazdów, np. codziennych (do szkoły, na zajęcia dodatkowe), weekendowych i wakacyjnych. „Pamiętaj, że istnieje wyraźna różnica między odtwarzaniem audiobooka a streamowaniem filmu na urządzeniach elektronicznych […] Takie rozwiązanie daje rodzicowi szansę wciśnięcia pauzy […] Audiobooki są nie tylko bazą do rozmowy, ale też poprawiają umiejętności słuchania wszystkich osób w samochodzie: i rodziców i dzieci”.
Choć audiobook dla dzieci nie jest książką sensu stricto, to jego słuchanie daje wiele korzyści podobnych do tych płynących z regularnego czytania, czyli rozwija słownictwo, wyobraźnię oraz pozwala na zaznajomienie się z literaturą.
Przeczytaj również: Jak rozwijać wyobraźnię dziecka?
Dlaczego dziecko nie chce czytać samo? 3 główne powody
W słuchaniu audiobooków oraz czytaniu na głos przez rodzica nie ma nic złego. Warto jednak, by dziecko robiło to także samodzielnie i szlifowało nabytą umiejętność. Skoro radzi sobie ze składaniem liter (a nawet całych zdań!) i wykazuje literackie zainteresowania, dlaczego nie chce samo czytać? Oto 3 tropy, za którymi warto podążać, by rozwiązać zagadkę czytelniczej niechęci dziecka.
1. Problemy ze wzrokiem
Anna Buchner, autorka poradnika dla rodziców „Od pierwszej litery do pierwszego zdania”, podkreśla, że przyczyną niechęci do czytania mogą być problemy ze wzrokiem. Zaobserwuj, czy Twoje dziecko bolą oczy lub głowa po dłuższym czasie spędzonym na lekturze. Koniecznie spytaj też, czy znaki na papierze są rozmazane lub pływają. Co więcej, sprawdź, czy dziecko mruży lub trze oczy. Jeśli zauważysz jakieś niepokojące sygnały, udajcie się do okulisty. Profilaktyczna wizyta też nie zaszkodzi. Nawet niewielka wada może skutecznie zniechęcać Twoje dziecko do samodzielnego czytania.
Anna Buchner dodaje też, że przy diagnozowaniu trudności z czytaniem warto odwiedzić specjalistów z poradni psychologiczno-pedagogicznej, z którą współpracuje przedszkole lub szkoła. Jeśli okaże się to konieczne, dziecko dostanie skierowanie na dodatkowe badania.
2. Brak wiary we własne umiejętności
Możliwe też, że Twoja pociecha, mimo iż nieźle radzi sobie z czytaniem, zbyt surowo się ocenia, np. wydaje się jej, że czyta za wolno. Kiedy słucha audiobooka lub Ciebie jako lektora, widzi, że strona za stroną uciekają szybko i wie, że sama nie jest w stanie czytać z taką prędkością.
Jak zachęcić dziecko do samodzielnego czytania w takiej sytuacji? Twoje zrozumienie oraz motywacja na pewno pomogą. Porozmawiaj z dzieckiem i wytłumacz, że biegłość w czytaniu przychodzi wraz z praktyką. Możecie spróbować podzielić się tą aktywnością. Umówcie się na czytanie na zmianę: po stronie, po rozdziale, a może z podziałem na role? Kiedy dziecko podszlifuje swoje umiejętności, dylemat audiobook czy książka przejdzie do historii.
3. Książki, które źle się czyta
Na półkach początkującego czytelnika powinny znaleźć się odpowiednie lektury. Problemem mogą być:
- zbyt długie zdania,
- za duże fragmenty tekstu na jednej stronie,
- za długie rozdziały,
- nieodpowiedni kształt lub kolor liter,
- brak obrazków.
To wszystko może sprawiać, że z perspektywy początkującego czytelnika, audiobook dla dzieci będzie lepszym wyborem niż książka. Co zrobić, by temu zaradzić? Dostosuj formę książki do poziomu czytelniczego Twojego dziecka. Ważne, aby nie miało ono poczucia przytłoczenia i mogło samodzielnie przeczytać całą lekturę. Początkujący czytelnik świetnie będzie radzić sobie z książkami, w których tekstu jest niewiele. „Marta i zagadkowy pojazd” z poziomu 1 „Czytam sobie” sprawdzi się idealnie.
Poziom 2. serii będzie odpowiedni dla bardziej zaawansowanych czytelników. Każda książka zawiera po kilka zdań na stronie (co ważne – czarne wyraźne litery na białym tle!) i okraszona jest atrakcyjnymi ilustracjami. Do czytania może zachęcić też tematyka, np. „Pan Pit i jego kwiatek” to lektura obowiązkowa dla dzieci, które kochają przyrodę.
Z kolei „Opowieść starego drzewa” to książka z 3. poziomu serii „Czytam sobie” również dla miłośników fauny i flory, ale z dłuższym czytelniczym stażem. Ma ponad 50 stron, a na każdej z nich znajduje się sporo tekstu. Czarno-białe ilustracje nie rozpraszają w czasie czytania i dodatkowo pobudzają wyobraźnię.
Pomysł na dodatkową aktywność: „Opowieść starego drzewa” to monolog 260-letniego dębu o imieniu Hetman, który opowiada o swoim życiu, wplatając w to różne przyrodnicze ciekawostki. Podsuń dziecku tę książkę, a następnie spróbujcie napisać podobne opowiadanie o ciekawym drzewie rosnącym w Waszej miejscowości lub okolicy. Następnie nagrajcie tę opowieść. Taki własny audiobook dla dzieci może być świetnym prezentem dla rodzeństwa lub przyjaciół i pamiątką na całe życie.
Sprawdź także: Poznaj 5 korzyści z czytania książek!
Zadbaj o to, by biblioteczka dziecka nie była nudna!
Książki czytane dla dzieci, np. audiobooki, to z reguły opowieści o ciekawych przygodach i niesamowitych bohaterach. Sprawdź, czy w biblioteczce Twojego dziecka też są takie wyjątkowe lektury. Jeśli nie, sięgnijcie po książki przygodowe z serii „Czytam sobie”.
Zacznijcie od lektury „Na tropie potwora z Loch Ness” i przekonajcie się, jak fascynujące może być tropienie legendarnego potwora. Niesamowita historia opowiedziana jest też w książce „Tajemnica Nawojki”. Czy Nawojka naprawdę żyła w XV wieku i przebierała się za chłopaka, by móc się uczyć? To opowieść o tym, że dziewczyny mają moc.
A co dla chłopaków? Na półkę czytelniczą amatorów techniki i motoryzacji koniecznie powinna trafić pozycja „Człowiek z czerwoną chorągiewką. O początkach motoryzacji”. Dzięki tej lekturze dowiedzą się, kto stoi za nazwami, takimi jak Ford i Benz.
Na koniec pamiętaj o dobrym przykładzie. Jeśli dziecko będzie Cię częściej widzieć z książką, niż w słuchawkach, codzienne sięganie po książkę stanie się dla niego oczywistym wyborem. Audiobook dla dzieci jest dobrym rozwiązaniem, rozwijającym wyobraźnię i ćwiczącym koncentrację, jednak nie zastąpi samodzielnego czytania czy głośnego czytania z rodzicem.
Źródła:
J. Trelease, „A co z innymi nośnikami, takimi jak audiobooki”, [w:] Czytanie na głos, które rozwija dzieci i buduje relacje, Warszawa 2019, s. 185–188.
A. Buchner, Poradnik dla rodziców. Od pierwszej litery do pierwszego słowa, Warszawa 2020.